Będzin: kuczka - pamiątka po Żydach

Będzin. Kuczki są namacalnymi śladami bytności Żydów w danych miastach (o kilku z nich wspominałem tutaj). Czasami jednak trudno stwierdzić, czy taka kuczka nie jest zwykłą przybudówką. Wątpliwości są zawsze. W tym jednak przypadku, jest to jedynie ślad po kuczce. W sumie nie było by nic w nim bardzo unikalnego, jednak bardzo wprawne oko wypatrzy ledwo widoczny w jej miejscu napis. Według źródeł brzmiał on: Elochejnu melech ha-olam (hebr., ”Nasz Bóg, Król świata”). Takie coś widziałem tylko ten jeden raz w życiu.

Czytaj więcej »

Przemyśl: napis w języku jidysz - pozostałość po ochronce dla dzieci żydowskich

Przemyśl. Kręcąc się po okolicy wdałem się w krótką rozmowę z pewną bardzo miłą starszą panią. To ona mi zwróciła uwagę, że w tym miejscu są pozostałości po społeczności żydowskiej w Przemyślu. Sama z resztą dobrze pamiętała ten napis jak jeszcze był czytelny. Brzmiał on tak: "Dar Żydów przemyskich w Ameryce dla ochronki sierot żydowskich". Napis był dwujęzyczny - w języku polskim i w jidysz. Podobno został zniszczony w 1968 roku. Zdjęcia wykonywałem w sierpniu 2015 roku. Jakie było moje zdziwienie, jak dzisiaj natrafiłem na artykuł w lokalnej prasie, że napis ten kilka tygodni temu został odnowiony. Nie mogłem sobie odmówić pokazania Wam stanu napisu sprzed remontu.

 

Czytaj więcej »

Tarnów: reklama restauracji Goldberga w języku jidysz

Tarnów. Na kamienicy w centrum miasta można znaleźć odnowioną starą reklamę. Napisy wykonane są zarówno w języku polskim, jak i jidysz. Stanowią one rekonstrukcję przedwojennej reklamy restauracji prowadzonej przez p. Goldberga, o czym świadczy niewielki napis pod słowem "przekąski". Podany jest też tam adres: ul. Wałowa 5. O dwóch innych przykładach napisów w języku jidysz w Krakowie i Radomiu wspominałem tutaj i tutaj.

Czytaj więcej »