Olsztyn: Bet Tahara - Dom Mendelsohna

Olsztyn (niem. Allenstein). To miejsce planowałem odwiedzić od wielu lat. Cieszę się niezmiernie, że w te wakacje udało się wreszcie osiągnąć cel. Przed Wami wnętrze dawnego żydowskiego domu pogrzebowego Bet Tahara, który został wykonany w 1913 roku, a zaprojektowany przez Ericha Mendelsohna - znanego na całym świecie architekta działającego w duchu modernizmu (obecnie potocznie zwany jest domem Mendelsohna). Z zewnątrz budynek ten jest całkowicie niepozorny, a dopiero jego wnętrze zachwyca. Co ciekawe - kopuła jaką widzicie na zdjęciach jest wykonana w całości z drewna!

Czytaj więcej »

Swarzędz: dom z gwiazdą Dawida?

Swarzędz (niem. Schwersenz). Historia tego miasta była właściwie od zawsze związana z Żydami. Już w 1621 roku (jeszcze przed oficjalnym utworzeniem miasta - co miało miejsce w 1638 roku) podpisane zostało porozumienie, na mocy którego Żydzi z Poznania znaleźli możliwość osiedlenia się właśnie na terenie Swarzędza (nazywanego w tamtym okresie Grzymałowem). W 1704 roku na 2767 mieszkańców - 1501 mieszkańców to byli Żydzi. Taki stan utrzymywał się wiele lat, aż do lat 20-tych XX wieku, gdzie znacząco spadł odsetek Żydów. Synagoga, bo taka była wybudowana w Swarzędzu - spłonęła w 1934 roku i jej już nie odbudowano. Na obszarze miasta pozostało jeszcze kilka śladów po Żydach. Czy ten dom jest taką pozostałością? Prawdopodobnie - nie. Choć patrząc na jego zwieńczenie - wyraźnie widoczna jest gwiazda Dawida - i zgadza się nawet kolorystyka.

Czytaj więcej »

Łódź: synagoga Reicherów

Łódź. Dzisiejszy wpis będzie trochę odbiegał od głównego nurtu jakim zajmuje się Klatkowiec. Niemniej jednak po części dotyczy kamienic. Jakiś czas temu na "fejsbuku" wyskoczyła informacja o wycieczce szlakiem łódzkich Żydów. Wraz z tą informacją była adnotacja, że będzie możliwość zwiedzenia wnętrza synagogi. Byłem już przy niej podczas wcześniejszych wypraw, jednak zawsze jej wnętrze było niedostępne. W przypadku Klatkowca decyzja czasami bywa szybka - jadę to wnętrze zobaczyć. Tak też się stało i pewnego styczniowego dnia przybyłem ponownie do Łodzi. Na samej wycieczce pojawił się tłum mieszkańców (pewnie około 150 osób). Moje zwoje myślowe przeanalizowały sytuację - no nie - jak ten tłum wparuje do wnętrza synagogi - zapomnij o zdjęciach. Na szczęście gościnność mieszkańców Łodzi nie zawiodła i tym razem - udało się odłączyć od grupy i dostać do wnętrza na 15 minut przed przybyciem całej grupy, za co dziękuję! Sam budynek został wybudowany w 1902 roku i mieści się na tyłach jednej z kamienic - dotarcie do niego wcale nie jest takie proste - trzeba przejść przez dwie bramy. Sami zobaczcie jak wygląda jej wnętrze (przebudowane w latach 80-tych).

Czytaj więcej »