Poznań (niem. Posen). Przez ostatni tydzień na łamach profilu Kamienic w Polsce na Facebook pokazywałem Wam willowe oblicze poznańskiego modernizmu. Zagadnienie to mało znane szerszemu gronu, a jest takich przykładów kilkadziesiąt. Modernizm ten nie jest tak spektakularny, jak ten znany z Gdyni, Katowic, czy Warszawy, ale jednak ciekawy i godny pokazania - zwłaszcza w aspekcie kojarzenia Poznania głównie z modernizmem powojennym.
Kowary (niem. Schmiedeberg). Pewnego dnia wyszukałem gdzieś w internecie informację, że w Kowarach jest jeszcze zachowany dawny sklep mięsny. Po kilku miesiącach udało mi się wyruszyć w podróż do tego miejsca. No i tak spaceruję uliczkami tego urokliwego miasteczka, ale sklepu jak nie ma, tak nie ma. Tak więc zacząłem pytać ludzi - i w taki sposób trafiam do tego miejsca. Rzecz tu zachowana, to wielki unikat. Nacieszcie się tym widokiem :)
Szklarska Poręba (niem. Schreiberhau). To jedno z nielicznych zachowanych malowideł ściennych w tym mieście. Sporo rzeczy zapewne poznikało podczas licznych remontów. To jednak przetrwało - wykonane w 1911 roku. Są tu kwiaty, ptaki, jest i dziewczynka i chłopiec. Mam jednak problem z ocenieniem stylu w jakim to zostało wykonane - putta głównie kojarzą mi się z XIX wiekiem, a same linie już jakby wchodzące w Art Deco - no i jeszcze ta data wskazująca na panującą wtedy secesję (choć wydaje się, że ten dekor nie ma nic z nią wspólnego). Z chęcią posłucham fachowców w tej kwestii - pod jaką stylistykę można tą malaturę przypisać.
Opole (niem. Oppeln). Z tym detalem była ciekawa historia. Dawno temu stanowiły one wystrój domku strażnika pobierającego opłatę za przejście jedną z opolskich kładek. Witraże te były jednak przez wiele lat zakryte deskami. Dopiero podczas przeprowadzanego w 2014 roku remontu Grabówki - zostały one odkryte i co jeszcze ważniejsze - poddane renowacji i ponownie wyeksponowane. Jaką ogromną radość dają mi takie działania!
Krotoszyn (niem. Krotoschin). Wiatrołap - tak w sumie można by ten detal określić (jak znacie inne określenie - dajcie znać w komentarzach). Tym razem jest to rewelacyjny przykład metaloplastyki w stylu secesyjnym przedstawiający pałki wodne. Takich rzeczy za często się już nie widuje i można tu przymknąć oko na dość nowe przykrycie wiatrołapu.
Gdańsk (niem. Danzig). Eksperymenty z botoksem bywają bardziej lub mniej udane ;) Co myślicie - lepsza natura, czy jej poprawianie? ;)
Toruń (niem. Thorn). Kolejny przykład renowacji przedwojennej reklamy - tym razem w języku niemieckim stanowiącym reklamę piekarni (niem. Bäckerei). Przed remontem kamienicy fragment reklamy od strony ul. Mickiewicza był ledwo widoczny i częściowo zamalowany. Podczas remontu - reklamę odsłonięto i poddano renowacji. Sami zobaczcie jaki piękny efekt osiągnięto! Raz jeszcze - BRAWA! - dla Torunia i wszystkich zaangażowanych w tego typu działania osób. Oby inne miasta podążały podobnym tropem i oby konserwatorzy zobaczyli, że warto takie działania podejmować!
Stan po renowacji w 2019 roku
Toruń (niem. Thorn). Tak to powinno wyglądać! Pod kątem renowacji starych reklam zdecydowanie Toruń wiedzie prym! To duża zasługa tutejszego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Pierwsze renowacje były wykonywane około 2013 roku. Kolejne reklamy są nadal sukcesywnie przywracane - i nikt się ich nie wstydzi! Oto przykład renowacji przeprowadzonej w 2016 roku będącej reklamą zakładu malarskiego Franciszka Guzickiego. Oby kolejne miasta w Polsce szły tym tropem, tak jak ostatnio dzieje się m. in. w Krakowie, czy we Wrocławiu. Historię należy upamiętniać i pokazywać - a nie ukrywać i zmieniać, a tego typu reklamy mogą tworzyć specyficzny klimat dawnego miasta!
Stan ok. 2015 roku
Malbork (niem. Marienburg). Wczoraj we wpisie wspominałem o oznaczaniu kierunku dojścia na starych reklamach poprzez rysowanie rączki. Tu jest tego idealny przykład - choć trochę przeze mnie podciągnięty w programie graficznym, by lepiej było to czytelne. "Zum restaurant", czyli "Do restauracji" - i rączka w prawo :) Swoją drogą to ostatnio modny kierunek wycieczek ;)
Poznań (niem. Posen). Kolejny wpis o starych reklamach w stolicy Wielkopolski. Dzisiaj rzecz całkowicie zapomniana i trudna do odnalezienia. Była sobie kiedyś brama przejazdowa. Przejazd jednak zamurowano wiele lat temu. Pozostał jednak fragment napisu zdobiący niegdyś bramę. Widoczne są jeszcze napisy w języku niemieckim - reklama była przemalowana, bo widoczne są rożne warstwy. Na dole jest napis Zur Ti... (być może Zur Tischlerei, czyli do stolarni). Widać także fragment rączki wskazującej kierunek - bardzo charakterystyczny motyw starych reklam, który widać chociażby na tej reklamie z Włocławka.
Poznań (niem. Posen). W poprzednim wpisie pokazałem Wam jedną z reklam odkrytą podczas remontu kamienicy (link). Tamta reklama była wykonana w języku polskim. W przypadku kolejnego remontu kamienicy - dla odmiany odkryto napis w języku niemieckim. Przypuszczalnie był to sklep z towarami kolonialnymi (niem. kolonialwaren) lub sklep mięsny (niem. wurstwaren). Widać także, że nad remontem elewacji czuwał konserwator, bo widoczne są próby farb. Tak jak i w poprzednim przypadku - napis był widoczny tylko podczas remontu tej łazarskiej kamienicy, a po nim - został ukryty pod kolejnymi warstwami farby. No i jeszcze jedna ciekawostka - większości z Was przedwojenne reklamy kojarzą się z kolorem czerni i bieli, a w rzeczywistości bywały one o wiele bardziej kolorowe i krzykliwe - tu biały napis był wykonany na granatowym tle.
Poznań (niem. Posen). Wielkopolska Hurtownia Skór i Przyborów. Taki to napis pojawił się podczas remontu jednej z kamienic. Z piękną, nietuzinkową czcionką. Po jednej ze stron wejścia - jego stan był całkiem dobry, po drugiej mniej. Tu rodzi się pytanie - zachowywać takie artefakty, czy jednak się ich pozbywać? Co o tym sądzicie?
PS. Napis oczywiście został zamalowany po zakończeniu remontu kamienicy.
Będzin. Sygnatura importera jest częściowo zasłonięta - wiem jednak, że napis powinien brzmień A. Korzeniec Sosnowice (obecnie Sosnowiec). Takich sygnatur na posadzkach w tym mieście jest więcej, a pokażę je w kolejnych wpisach :)
Żary (niem. Sorau). To zdecydowanie najpiękniejszy przykład snycerki w mieście. Zapomniany, zaniedbany. Oby dotrwał do lepszych czasów. Mieszkańców prosiłbym o więcej informacji o tym budynku, co kiedyś przed wojną się tu mieściło...?
Solec Kujawski (niem. Schulitz). Na jednej z kamienic uchował się jeszcze secesyjny lambrekin - dosłownie - sztuk jeden. Fajnie, że jeszcze zdołałem go uwiecznić i Wam go pokazać.
Włocławek. Jak dobrze się poszuka, to można i w tym mieście natrafić na dawne malatury na klatkach schodowych. Są one typowe dla architektury dawnego zaboru rosyjskiego - wykonane na ostatniej kondygnacji, choć i na piętrach sufity są także malowane. W trakcie fotografowania - co jakiś czas nad głową przelatywały mi żywe jaskółki - taki bonus :)
